Najstarszym zabytkiem na placu jest baptysterium San Giovanni, które przez wiele wieków uważane było za świątynię pogańską „przerobioną” na użytek chrześcijański. Właściwie już pod koniec starożytności – w V czy może VI wieku – zbudowano tu prymitywne baptysterium przed ówczesną katedrą Santa Reparata, w relacji przestrzennej podobnej do tego, co widzimy dzisiaj. To pierwsze baptysterium musiało być podobne do obecnego również w ośmiokątnej formie symbolizującej „l'octava dies”, „ósmy dzień” – czas Chrystusa Zmartwychwstałego, poza naszymi czasami oznaczonymi jednostkami siedmiodniowymi. Symbolika ta nawiązuje bezpośrednio do chrztu, sakramentu wtajemniczenia w wiarę chrześcijańską, w którym wierzący przechodzą od śmierci grzechu do nowego życia w Chrystusie, „dnia ósmego” bez zachodu słońca. Ośmiokątny kształt nawiązuje do chrześcijańskiej nadziei na zmartwychwstanie zmarłych i musiał mieć szczególną wymowę, gdy budowlę jeszcze otaczał cmentarz.

Począwszy od połowy XI wieku baptysterium zostało przebudowane w obecnej wielkości i wzbogacone o drogocenne marmury, z których wiele pochodziło ze starożytnych budowli. Był to okres ekonomicznej i politycznej afirmacji miasta, w której najpierw nastąpiło przekazanie Florencji siedziby cesarskiego rządu w Toskanii, a następnie autonomia Florencji od Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W XII i XIII wieku nowa budowla, powiększona o monumentalną kopułę i „scarsella” (prostokątna absyda na zachodzie), stała się powodem do dumy miasta: Dante nazywa ją swoim „pięknym San Giovanni”. . Od 1300 do 1500 umieszczono dzieła rzeźbiarskie, z których słynie baptysterium: trzy brązowe drzwi oraz grupy z brązu i marmuru nad drzwiami: dzieła, które ogólnie ilustrują biblijne historie, do których medytowania zapraszana jest osoba ochrzczona, aby żyj dobrze swoją wiarą. Najstarsze z drzwi to te teraz na południu, przedstawiające życie San Giovanni Battista, właściciela baptysterium i patrona miasta: dzieło Andrei Pisano w latach 1330. XIII wieku. Lorenzo Ghiberti między 1402 a 1425 r. ze scenami z życia Chrystusa. Wreszcie „drzwi do raju” (jak nazwał je Michał Anioł) na wschodzie ze scenami ze Starego Testamentu, wymodelowanymi i odlanymi przez Ghibertiego w latach 1425-1450 (obecnie zastąpione kopią).